Dziś w Polsce działa 6 dużych spalarni odpadów, a kilka obiektów znajduje się w różnych fazach realizacji. Udział zakładów termicznej utylizacji w polskiej gospodarce odpadami powoli rośnie. Wymogi narzucone przez Unię Europejską zobowiązują nasz kraj do daleko idących zmian w dziedzinie gospodarowania odpadami. Do roku 2020 ilość śmieci składowanych na wysypiskach musi zostać ograniczona do maksimum 35%. Plan zakładał, że do końca 2016 roku w Polsce powinno powstać sześć nowych, dużych spalarni odpadów. Zobaczmy jak wygląda realizacja i realna sytuacja w połowie 2017 roku. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych inwestycji z ostatnich lat – zakończonych oraz będących w realizacji:
Spalarnia odpadów w Bydgoszczy
Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Bydgoszczy to pierwsza oddana do użytku inwestycja, którą obejmował plan budowy sześciu nowoczesnych spalarni odpadów.
Jej uroczyste otwarcie odbyło się 26 listopada 2015 roku. Koszt wzniesienia spalarni wyniósł 522 mln złotych, a za budowę i projekt odpowiedzialne były firmy Astaldi oraz Termomeccanica Ecologia. Zakład ten pracuje 24 godziny na dobę i jest w stanie przekształcić rocznie w prąd i ciepło ok. 180 tys. ton odpadów z Bydgoszczy, Torunia i 15 okolicznych gmin.
Spalarnia odpadów w Koninie
21 grudnia 2015 roku w Koninie zaczął swoją pracę zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych. Była to druga z nowoczesnych spalarni odpadów w Polsce.
Kontrakt na tę budowę podpisano w listopadzie 2012 roku, a jego wartość wyniosła 364 mln złotych. Spalarnia posiada jedną linię technologicznego termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych, pracującą siedem dni w tygodniu przez 24 godziny na dobę. Dzięki temu może ona zlikwidować rocznie minimalnie 94 tys. ton odpadów zmieszanych.
Całą inwestycję zrealizowało konsorcjum austriackiej spółki Integral Engieering und Umwelttechnik, którego skład został uzupełniony przez Introl i Erbud.
Spalarnia odpadów w Krakowie
Jesienią 2013 roku rozpoczęła się największa inwestycja miasta współfinansowana ze środków unijnych – nowa spalarnia odpadów w Krakowie.
Po trzech latach powstała (jak mówił wtedy prezydent miasta) „największa i najbardziej strategiczna inwestycja ostatnich latach”.
Całe przedsięwzięcie realizował Krakowski Holding Komunalny (KHK), a głównym wykonawcą była południowokoreańska firma POSCO Engineering and Construction Co. Koszt przedsięwzięcia wyniósł 673 mln złotych z czego 372 mln
to unijne dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura
i Środowisko. Budowa spalarni była nieunikniona, ponieważ według przewidywań w latach 2016- 2017 zostanie zapełnione komunalne wysypisko śmieci w Baryczy.
W Krakowie wytwarza się ok. 321 tys. ton odpadów rocznie, a według prognoz w 2020 roku będzie to już ok. 340 tys. ton. Dzięki spalarni miasto uniknęło „zasypania przez odpady”.
Spalarnia odpadów w Poznaniu
Jesień 2016 roku była przełomowym wydarzeniem również dla mieszkańców Wielkopolski, ponieważ wtedy została oddana do użytku Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów w Poznaniu.
Spalarnia była wtedy gotowa już od kilku miesięcy, jednak niemożliwe było spalanie w niej większej ilości odpadów z powodu braku zgody Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Inwestycją zajęła się spółka utworzona specjalnie dla tego zadania – SUEZ Zielona Energia (wcześniej SITA Zielona Energia), która zaprojektowała, wybudowała, sfinansowała
i przez 25 lat będzie eksportować spalarnię odpadów.
Wartość inwestycji realizowanej na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego to 725 mln złotych.
Spalarnia odpadów w Białymstoku
9 lutego 2016 roku to istotna data dla mieszkańców Białegostoku, ponieważ to właśnie wtedy otwarty został nowo wybudowany zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych i oprócz spalania odpadów ma on za zadanie również produkcję energii.
Budowa ZUOK to największa instalacja w województwie podlaskim ostatnich lat, a odpowiedzialna za nią była spółka Lech, która realizowała projekt w imieniu miasta. Budowę prowadziło konsorcjum firm: Budimex S.A (lider), Keppel Seghers Belgium N.V. oraz Cespa Compania Espanola de Servicios Publicos Auxiliares S.A.
W budowie całej inwestycji uczestniczyło ok. dwóch tysięcy osób. Sama spalarnia jest w stanie przetworzyć 120 tys. ton odpadów rocznie, a całkowity koszt jej budowy wynosił 393 mln złotych.
Spalarnia odpadów w Szczecinie
EcoGenergator, czyli Zakład Unieszkodliwiania Odpadów w Szczecinie to ostatnia inwestycja uwzględniona w planie budowy sześciu nowoczesnych spalarni odpadów w Polsce. Inwestycja ta na swojej drodze napotkała wiele trudności… Pierwotny kontrakt na zaprojektowanie i wybudowanie spalarni został podpisany z Mostostalem Warszawa 18 lipca 2012 roku i wynosił on 666 mln złotych.
Prace rozpoczęto pod koniec 2013 roku, a otwarcie zakładu planowano na grudzień 2015 roku. Lecz podczas budowy wystąpiły liczne problemy i ZUO oraz Mostostal zgodziły się na przedłużenie prac
do grudnia 2016 roku. Jednak to nie koniec całej historii, ponieważ 14 czerwca 2016 roku Mostostal Warszawa odstąpił od umowy z ZUO, powołując się m.in. na rzekomo fikcyjny charakter gwarancji zapłaty wynagrodzenia. ZUO uznało tę argumentacje jako bezzasadną i spór prawdopodobnie znajdzie swój finał w sądzie. Nastąpiła potrzeba wyłonienia nowego wykonawcy, którym została włoska firma Termomeccanica Ecologia. Podpisała ona umowę na dokończenie spalarni do 31 grudnia 2017 roku na kwotę 232,5 mln złotych.
Spalarnia odpadów w Warszawie (w budowie)
W maju 2017 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Warszawie ogłosiło przetarg na generalnego wykonawcę rozbudowy spalarni odpadów komunalnych w dzielnicy Targówek. MPO przekonuje, że jest to priorytetowa sprawa dla mieszkańców całej stolicy i okolic. Pozwolenie na budowę zostało już wydane, a cała inwestycja ma kosztować nawet 1 miliard złotych.
Według projektu mają powstać dwa niezależne od siebie elementy: instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów o mocy przerobowej 300 tys. ton rocznie oraz automatyczna sortownia odpadów o wydajności 30 tys. ton rocznie.
Spalarnia odpadów w Gdańsku (w budowie)
Sierpień tego roku to ważna data dla niemieckiej firmy energetycznej EEW Energy, ponieważ opublikowała ona wtedy komunikat, w którym poinformowała, że otrzymała zgodę na budowę i eksploatację nowego zakładu odzysku odpadów w Gdańsku.
Będzie ona operatorem całej infrastruktury przez najbliższe 25 lat. Budowa instalacji, która funkcjonować będzie pod nazwą Port Czystej Energii, powinna potrwać do końca 2020 roku. Koszt zaprojektowania i wybudowania całej inwestycji ma wynosić 426,3 mln złotych, a moc przerobowa spalarni będzie oscylowała w granicach 160 tys. ton rocznie.
Rynek spalarni odpadów w Polsce nieustannie się rozwija. Świadczy o tym powyższe zestawienie – w ciągu 4 lat w naszym kraju przybyło 5 dużych spalarni, a 3 kolejne są w trakcie realizacji. Taki obraz wydaje się być może optymistyczny, ale ciągle brakuje nam zwiększenia skali nowych inwestycji dotyczących utylizacji odpadów.
Wszystkie powyższe inwestycje zawdzięczamy wsparciu finansowemu oraz presji prawnej ze strony Unii Europejskiej. Nasz kraj zaczyna powoli gonić państwa zachodnie w dziedzinie gospodarki odpadami, a udział termicznej utylizacji nieustannie wzrasta. Jednak w zestawieniu z innymi krajami Europy ciągle wypadamy skromnie – dla porównania w Niemczech funkcjonują 72 takie zakłady, a we Francji aż 129.